Η UNESCO στην Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου

 

Γράφει η Δήμητρα Καρβουνίδου

Σαν σήμερα (16/11) το 1945 ιδρύθηκε η UNESCO. H UNESCO είναι ένας διεθνής οργανισμός που ανήκει στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, με έδρα το Παρίσι.

 Όπως υποδηλώνει και το ακρωνύμιό της, ασχολείται με την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τις επιστήμες, ενώ πεδίο ενασχόλησης είναι τόσο η επικοινωνία και η Πληροφόρηση.

Ο βασικός στόχος της ίδρυσης της UNESCO ήταν η παγίωση της ειρήνης μέσω πολιτιστικών δράσεων και εκφράσεων. Σήμερα, 75 χρόνια μετά την ίδρυσή της, αποτελεί κέντρο επικοινωνίας και συνάντησης λαών και πολιτισμών. Επιπλέον, τίθενται σε εφαρμογή διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες, καταβάλλονται προσπάθειες για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη διασφάλιση της ελευθερίας της έκφρασης, την περιφρούρηση της παγκόσμιας κληρονομιάς, υλικής και άυλης, την ενίσχυση και διάδοση της εκπαίδευσης, ιδίως σε λιγότερο ευνοημένες ζώνες του πλανήτη, την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης και εμπορίας των πολιτιστικών αγαθών.

Η UNESCO στην Ελλάδα

Πολλά μνημεία της Ελλάδας συμπεριλαμβάνονται στην πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO, μεταξύ άλλων η Ακρόπολη, πολλά βυζαντινά και παλαιοχριστιανικά μνημεία της Θεσσαλονίκης, το Άγιο Όρος και η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου.

Η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου

Η UNESCO συμπεριέλαβε το συγκεκριμένο μνημείο “υπό την προστασία της” το 1988.

Με βάση τα ιστορικά και αρχαιολογικά στοιχεία, η μεσαιωνική πόλη της Ρόδου αναπτύχθηκε πάνω σε ένα τμήμα της αντίστοιχης ελληνιστικής, στο βόρειο άκρο του νησιού. Πολλές πηγές αναφέρουν την παρουσία ενός φρουρίου που εξυπηρετούσε την προστασία του πληθυσμού σε περίπτωση εχθρικής επιδρομής, ήδη από τον 7ο αι., κάτι που επιβεβαιώθηκε από την ανασκαφική έρευνα. Η πρωτοβυζαντινή αυτή οχύρωση περιέκλειε αρχικά ένα μόνο μέρος του οικισμού, το οποίο στην περίοδο της Ιπποτοκρατίας ονομάστηκε Κολλάκιο, αλλά στα τέλη του 11ου ή στη διάρκεια του 12ου αι. φαίνεται ότι τροποποιήθηκε για να περιλάβει και τον εκτός τειχών οικισμό.

Η ανάπτυξη της πόλης

Μετά την έλευση των Ιωαννιτών ιπποτών στο νησί, το 1309, οι οχυρώσεις της πόλης επεκτάθηκαν, η πόλη τετραπλαστιάστηκε σε μέγεθος σε σχέση με τη βυζαντινή και αναπτύχθηκε σε μια ημικυκλική περιοχή έκτασης 420.000 τ.μ. γύρω από το κεντρικό λιμάνι. Η κατασκευή των νέων τειχών προσαρμόστηκε σταδιακά στις απαιτήσεις της εποχής, όπως είχαν διαμορφωθεί μετά τη γενικευμένη χρήση της πυρίτιδας και των πυροβόλων όπλων. Οι επισκευές και τροποποιητικές παρεμβάσεις στην ροδιακή οχύρωση στη διάρκεια της Ιπποτοκρατίας αποτελούν σαφείς μαρτυρίες της παραπάνω εξέλιξης.

Η εξέλιξη στο σήμερα

Οι νέες οχυρώσεις όριζαν τρεις γραμμές άμυνας, με τελευταίο το φρουριακό συγκρότημα του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου. Μεταξύ αυτού και του περιμετρικού τείχους υπήρχε μια ενδιάμεση αμυντική γραμμή, ένα τείχος που διαιρούσε την πόλη σε δύο άνισα μέρη. Το βόρειο και μικρότερο τμήμα ονομαζόταν Κολλάκιο και προοριζόταν αποκλειστικά για τις δραστηριότητες των μελών του ιπποτικού τάγματος. Κύριος άξονάς του ήταν η οδός Ιπποτών, η οποία ξεκινούσε από το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου και κατέληγε στην εκκλησία της Παναγίας του Κάστρου, ενώ στις δύο πλευρές του υψώνονταν ορισμένα από τα σπουδαιότερα ιπποτικά κτίσματα, ο Άγιος Ιωάννης του Κολλακίου, τα Καταλύματα των Γλωσσών, το παρεκκλήσι της Αγίας Τριάδας, το Νοσοκομείο και οι οικίες των αξιωματούχων του τάγματος. Ο υπόλοιπος πληθυσμός κατοικούσε στο Μπούργκο. Την περιοχή αυτή διέσχιζε ο φαρδύς δρόμος της Αγοράς που κατέληγε σε δύο πολύ σημαντικά κτήρια της εποχής, την Παναγία του Μπούργκου και τον Ξενώνα της Αγίας Αικατερίνης.